Een oefenmethodiek voor thuis en op school
1. Leesonderwijs en leesproblemen
Goed leren lezen is een van de belangrijkste vaardigheden die leerlingen op de basisschool opdoen. Een goede beheersing van het lezen is van groot belang:
Kinderen die goed kunnen lezen, kunnen op school meestal goed meekomen. Niet goed kunnen lezen heeft vaak een negatieve invloed op de vorderingen op andere terreinen (taal, aardrijkskunde, geschiedenis etc.)
In onze samenleving neemt geschreven taal een belangrijke plaats in (kranten, boeken, internet). Kinderen met ernstige leesproblemen lopen in onze samenleving het gevaar om in een kansarme positie
terecht te komen.
Goed leren lezen is ook van belang om plezier te (leren) beleven aan het lezen. Om goed en vlot te leren lezen is het belangrijk dat kinderen vanaf groep 3 snel woorden gaan herkennen. Bij een goede lezer gaat die woordherkenning automatisch. Woorden, woordgroepen en zinnen worden gedecodeerd. Bij zwakkere lezers is de woordherkenning onvoldoende geautomatiseerd en dit kan resulteren in:
- Spellend lezen
Leerlingen die spellend lezen, herkennen woorden niet als geheel en gaan dit woord letter voor letter ontrafelen. Het kind herkent “fiets” niet als geheel en leest f..ie..t..s. Sommige kinderen spellen hoorbaar en bij andere spellende lezers hoor je het spellen niet, omdat het spellen verinnerlijkt is. Bij deze lezers hoor je het woord pas na drie of vier seconden. Meestal worden er weinig woorden fout gelezen. Het tempo bij deze lezers is laag. - Radend lezen
Radende lezers besluiten vaak op basis van een kenmerk van een woord (eerste letter, lengte van het woord, bepaalde klinker) het woord direct te benoemen, met als resultaat dat veel woorden fout gelezen worden. Soms zijn deze fouten niet storend.
Bijvoorbeeld een kind dat “boekje” leest in plaats van “boek”. Maar soms kunnen deze fouten storend zijn. Een kind leest bijvoorbeeld “Kees loopt naar de hoek” in plaats van “Kees loopt naar de stoep”. - Naast woordherkenning spelen ook de volgende aspecten bij het technisch lezen een belangrijke rol: het gebruik van leessteken (punten, komma’s), het dynamisch accent (afwisseling langzaam-snel), het melodisch accent (afwisseling hoog-laag), het vermijden van spellingsuitspraak (een boek wordt correct gelezen als un boek en niet als één boek), het lezen in woordgroepen ( Twee witte zwanen zwommen–met hun jongen–in de brede vaart–achter ons huis) en het tempo.
2. Wat is Samen Beter Lezen?
Samen Beter Lezen is een oefenmethodiek die hoofdzakelijk gericht is op de verbetering van de technische leesvaardigheid van de leerlingen. Het is een eenvoudige, plezierige en effectieve manier om het technisch lezen te oefenen en verder te ontwikkelen. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan het begrijpend lezen en de waardering voor een boek. De leerlingen mogen hun eigen leesmateriaal uitkiezen en kunnen dus uitgaan van hun eigen interesses. Samen Beter Lezen is een manier van oefenen en je hoeft er geen onderwijzer(es) voor te zijn. De onderwijzer(es) op school leert de kinderen lezen door middel van instructie en het aanleren van diverse leesstrategieën. De ouders zorgen voor de extra oefenmomenten thuis. Samen Beter Lezen is geschikt voor zowel zwakke als goede lezers.
5. Fasenmodel van Samen Beter Lezen
Ieder leesmoment van Samen Beter Lezen is opgebouwd volgens een vaste indeling in drie fasen met bijbehorende aandachtspunten. De leerling en de tutor oefenen zo op een gestructureerde en systematische manier. Er zijn drie fasen te onderscheiden:
1. Vóór het lezen
Voordat je gaat lezen praat je over het gekozen boek. Het praten vooraf is belangrijk om de voorkennis van de leerling over het onderwerp te activeren en het tekstbegrip te bevorderen.